Autor : Maciej Kowalski

Przeczytaj również :

Trener personalny > Blog > Diety >

Kontakt ze mną

dane kontaktowe

Maciej Kowalski

tel. 661 499 583

e-mail.maciejkowalskitrener@gmail.com

Uważasz artykuł za pomocny ? Kliknij Lubię to  Dziękuje 

Chcesz żebym Ci pomógł ?

Formularz kontaktowy

Niedoczynność tarczycy jest coraz częściej diagnozowanym schorzeniem wśród Polek. Niestety objawy nie dają o sobie znać od razu przez co wiele osób żyje w nieświadomości stanu zdrowia swojej tarczycy. Najczęściej do lekarza zwracamy się z powodu nadmiernego tycia czy senności i dopiero po przeprowadzeniu badań okazuje się iż mamy problem z naszą tarczycą.  W artykule tym dowiesz się czym jest niedoczynność tarczycy, jakie są jej przyczyny i jak powinna wyglądać dieta i leczenie w tym konkretnym schorzeniu. Otrzymasz również możliwość skorzystania z pomocy dietetyka i ułożenia dla ciebie indywidualnej diety online.

Tarczyca i jej niedoczynność 

Na początek, powiedzmy sobie, czym w ogóle jest tarczyca i za co jest odpowiedzialna. Tarczyca ( thyroid) nieparzystym gruczołem wydzielającym hormony takie jak: trójjodotyronina T3, tyroksyna T4, kalcytonina. 

• Tyroksyna - hormon gruczołu tarczowego, zawierający cztery atomy jodu.

• Trójjodotyronina, jak sama nazwa wskazuje, to aminokwas z wbudowanymi trzema atomami jodu (powstaje głównie poprzez odjodowanie tyroksyny ). Mimo że trójjodotyroniny produkowane są niewielkie ilości, to właśnie to jest forma aktywna hormonu, który wpływa na wiele procesów metabolicznych, a przez to również na nasz nastrój i chęć do życia.

Do ich produkcji niezbędny jest jod i aminokwasy, które pozyskiwane są przez organizm wraz z pokarmem.  W okresie dojrzewania warunkują wzrost i rozwój organizmu, u osób dorosłych natomiast są odpowiedzialne za tempo metabolizmu i funkcje ośrodkowego układu nerwowego, układu krwionośnego oraz utrzymanie stabilnej temperatury ciała. Dziś zajmiemy się tylko dwoma pierwszymi hormonami, gdyż to właśnie poziomy trójjodotyroniny i tyroksyny warunkują tempo przemiany materii. Warto zaznaczyć iż w niedoczynności tarczycy występuje niedobór i zaburzenie ich wydzielania. Oczywistym jest iż inaczej sprawa ma się w antagonistycznym schorzeniu jakim jest  nadczynność tarczycy w którym to występują podwyższone stężenia hormonów tarczycowych. Jak pokazuje powyższa fotografia, tarczyca umiejscowiona jest w przednio-dolnej części szyi. Zasadniczą czynnością gruczołu tarczowego jest wychwyt jodu nieorganicznego i aminokwasu tyrozyny z krwi krążącej przez komórki nabłonka pęcherzyków tarczycy, produkcja i magazynowanie T3 i T4 w postaci związanej z tyreoglobuliną oraz wydzielanie ich do krwi, gdy zachodzi taka potrzeba. Z uwagi na bliskie sąsiedztwo skóry, lekarz podczas badania palpacyjnego może łatwo stwierdzi , czy tarczyca jest powiększona, co wskazywałoby na tzw. wole, czyli rozrost tarczycy.

Niedoczynność tarczycy - przyczyny

Choroby tarczycy w obecnym czasie stanowią poważny problem epidemiologiczny (szacuje się, że dotyczą około 9% populacji do 60 roku życia i około 12% po 60 roku życia). Zdecydowanie częściej występuje u kobiet. Głównym powodem niedoczynności tarczycy jest niskie stężenie hormonów tarczycy lub nieprawidłowy ich metabolizm w organizmie.

Przyczyna zależy od typu niedoczynności tarczycy, a wyróżniamy ich aż cztery:

• niedoczynność trzeciorzędowa,

• niedoczynność wtórna,

• niedoczynność pierwotna jawna,

• niedoczynność pierwotna utajona.(subkliniczna hipotyreoza).

Niedoczynność pierwotna może być skutkiem tyreoidektomii (czyli chirurgicznego usunięcia całego gruczołu tarczowego), wrodzonego braku tarczycy, leczenia jodem promieniotwórczym, przewlekłego niedoboru jodu, genetycznie uwarunkowanych defektów syntezy hormonalnej oraz zapalenia autoimmunologicznego typu Hashimoto.

Niedoczynność wtórna jest skutkiem braku TSH (hormonu tyreotropowego, tyreotropina) wskutek zniszczenia przysadki mózgowej (gdyż tam właśnie wytwarzany jest ten hormon) lub niedoboru TRH ( tyreoliberyna wytwarzana i uwalniana przez podwzgórze, hormon pobudzający przysadkę mózgową do wydzielania tyreotropiny) z powodu procesu destrukcyjnego w podwzgórzu (niedoczynność trzeciorzędowa).

Niedoczynność tarczycy -  objawy

• Przyrost masy ciała

• Osłabienie, zmęczenie i zmniejszona tolerancja wysiłku

• Senność, ogólne spowolnienie

• Zmniejszenie zdolności do skupiania uwagi

• Zaburzenia pamięci

• Uczucie chłodu, łatwe marznięcie (zwłaszcza rąk i stóp, odczuwalne bardziej po południu i wieczorem)

• Zaparcia

• Ponadto u kobiet występują zaburzenia miesiączkowania (skrócenie długości cyklu, obfite krwawienia miesięczne, niepłodność, często trudności w donoszeniu ciąży), a u mężczyzn osłabienie libido i niekiedy zaburzenia wzwodu.

Dotyczące skóry:

• Sucha, zimna, blada, o żółtawym zabarwieniu, nadmierne rogowacenie naskórka, np. na łokciach

• Obrzęk podskórny (tzw. obrzęk śluzowaty), głównie w okolicach znacznego nagromadzenia tkanki łącznej wiotkiej – pogrubienie rysów twarzy, obrzęki powiek, dłoni

• Suche, łamliwe włosy, przerzedzenie owłosienia, niekiedy wypadanie brwi

Dotyczące układu sercowo-naczyniowego:

• Zwolnienie czynności serca

• Osłabienie tętna, ciche tony serca

• Powiększenie sylwetki serca

• Nieprawidłowe ciśnienie tętnicze – tendencja do niskiego ciśnienia, rzadziej nadciśnienie

Dotyczące układu oddechowego

• Ochrypły, matowy głos

• Spłycenie i zmniejszenie częstotliwości oddechów

• Objawy niewydolności oddechowej – w ciężkich przypadkach (śpiączka hipometaboliczna)

Dotyczące układu pokarmowego:

• Przewlekłe zaparcie, spowodowane znacznym zwolnieniem perystaltyki jelit, w ciężkich przypadkach niedrożność jelit

• Wodobrzusze (w zaawansowanej chorobie), z reguły skojarzone z obecnością płynu w innych jamach ciała (jama osierdzia, jama opłucnej)

Dotyczące nerek i układu moczowego:

• Obrzęk tkanek wskutek zmniejszonego wydalania wody, związany zarówno z czynnikami nerkowymi, jak i hormonalnymi; predyspozycja do rozwoju zatrucia wodnego w przypadku nadmiernej podaży „wolnej” wody

Dotyczące układu nerwowo-mięśniowego:

• Osłabienie siły mięśniowej, niekiedy z cechami pozornego przerostu mięśni i rzekomej miotonii

• Osłabienie odruchów

• Spowolnienie mowy

• Niekiedy osłabienie słuchu

• W skrajnych przypadkach otępienie, a nawet śpiączka

• Mononeuropatie (np. zespół cieśni nadgarstka)

Dotyczące stawów:

• Obrzęk, zwłaszcza stawów kolanowych.

Jeżeli podejrzewasz u siebie opisywane zaburzenie pracy tarczycy niezwłocznie zgłoś się do lekarza i poproś o wykonanie potrzebnych badań.

Niedoczynność tarczycy - jakie badania wykonać ?

Obecnie laboratoria w atrakcyjnych cenach proponują tzw. pakiet tarczycowy, który obejmuje:

• anty - TPO

• anty - TG

• TSH

• FT3

• FT4

• T3

• T4

Do wykluczenia podwyższonego poziomu TSH z powodu otyłości czy nadmiernej ilości tkanki tłuszczowej niezbędne jest wykonanie tego kompletu badań oraz dodatkowo warto wykonać USG (badanie ultrasonograficzne) gruczołu tarczowego, aby mieć pełen obraz pracy narządu. Niestety często lekarze zbyt łatwo diagnozują niedoczynność tarczycy patrząc na samo oznaczenie TSH, co może wiązać się z nieskutecznym leczeniem.

Europejskie Towarzystwo Tyreologiczne wskazuje, iż poziom TSH lekko wzrasta wraz z wiekiem i należy to traktować jako wyraz fizjologicznych zmian zachodzący w starzejącym się organizmie. Ze względu na wahania dobowe poziomu hormonu tyreotropowego, w celu wykluczenia przejściowego podwyższonego poziomu TSH, zaleca się kilkukrotne powtórzenie badania na czczo o tej samej porze, najlepiej rano.

Interpretacja wyników badań w niedoczynności tarczycy

Poniższa tabelka pochodzi z podręcznika dla studentów medycyny na temat diagnostyki laboratoryjnej. Jak widzisz postawienie jednoznacznej diagnozy nie jest takie proste jak się niektórym wydaje. Dlatego pochopne stawianie diagnozy może być bardzo krzywdzące dla pacjenta a jednocześnie zmniejszające motywacje - bo „skoro jestem chory to mogę być otyły”.

Prawdopodobny zakres TSH według waszego laboratorium to między 0,4 do 4,0 mlU/l, jednak coraz częściej mówi się o tym, iż są to normy zawyżone i nie są dopasowane do wieku i płci.

*w niedoczynności wtórnej przy obecności nieaktywnych izoform TSH wartość TSH może być również podwyższona lub prawidłowa, TSH - hormon tyreotropowy, T3 trójjodotyronina, T4 - tyroksyna

Według najnowszych doniesień i być może już niedługo będzie to uaktualnione również w laboratoriach, górną granicą poziomu TSH powinno być 2,5 mlU/l, a dla młodych kobiet planujących ciążę 2,0 mlU/l.

Jak możecie zauważyć samo postawienie diagnozy nie jest proste, a co dopiero dieta i leczenie… Dlatego przestrzegam Was przed leczeniem się „na własną rękę” przy pomocy diet i porad wyszukanych w Internecie. Jeśli choroby tarczycy występują w Waszej rodzinie, koniecznie zróbcie podstawowe badania w tym kierunku.  Dodatkowo jeśli macie już stwierdzone inne zaburzenia hormonalne m.in. insulinooporność, hirsutyzm lub choroby na tle autoimmunologicznym, też koniecznie poproście lekarza o skierowanie na badania hormonów tarczycy.

Im wcześniej rozpoczniecie wyzwanie związane z zadbaniem o swoje zdrowie tym lepiej. Być może w powrocie do prawidłowej funkcji tarczycy wystarczy wtedy tylko zmiana stylu życia i właściwa suplementacja, bez konieczności połykania do końca życia substytutu hormonu.

Leczenie niedoczynności tarczycy 

Opiera się w dużej mierze na farmakologii. Najczęściej przepisywanym przez lekarzy lekiem jest Euthyrox w dawkach zależnych od stopnia zaawansowania choroby. Substancją czynną leku jest lewotyroksyna sodowa, czyli syntetycznie wyprodukowany hormon tarczycy wykazujący takie samo działanie jak hormon naturalnie występujący w organizmie.

Niestety jak każdy lek, również ten może powodować szereg działań niepożądanych. Jak czytamy na ulotce leku, po zastosowaniu może wystąpić między innymi kołatanie i przyspieszenie akcji serca, bóle w klatce piersiowej, bóle głowy, osłabienie mięśni, uderzenia gorąca - czerwienienie twarzy, gorączka, zaburzenia miesiączkowania, niepokój oraz zaburzenia snu.

Po rozpoczęciu leczenia trzeba je kontynuować już do końca życia, a też nie zawsze rozpoczęcie przyjmowania substytutu hormonu sprzyja równoczesnej utracie masy ciała. W związku z tym warto porozmawiać z lekarzem i dietetykiem, czy nie ma innych sposobów nie tylko na leczenie, ale też na wyleczenie choroby.

Czy niedoczynność tarczycy powoduje tycie? 

Jak już było napisane wcześniej, tarczyca jest odpowiedzialna za tempo naszego metabolizmu, czyli przemian energetycznych. Warunkuje utrzymanie homeostazy w organizmie i prawidłowej masy ciała. Niedobór hormonów tarczycy powoduje iż, bardzo łatwo jest nam przybrać na wadze spożywając właściwą dla nas ilość kalorii. Jest też ‚druga strona medalu”. Zdarza się, że osoby otyłe robią badania w kierunku tarczycy (najczęściej samo oznaczenie TSH) i podwyższony poziom wskaźnika tłumaczą chorobą - niedoczynnością tarczycy. Zamiast obwiniać siebie i swój brak chęci na aktywność fizyczną, usprawiedliwiają się zaburzeniami tarczycy. Więcej o głównych przyczynach nadmiernej masy ciała przeczytasz w artykule : nadwaga i otyłość - przyczyny i skutki zbyt wysokiego BMI.

Nie podajemy przy wynikach norm, gdyż każde laboratorium określa swój zakres referencyjny, jednak w większości laboratoriów jest to od 0,4 do 4,0 mlU/l dla dorosłej osoby, jednak ETA (Europejskie Towarzystwo Tyreologiczne) zaznacza, że TSH u osób otyłych może przekraczać 3,5 mlU/l, a każdy „stracony” kilogram sukcesywnie obniża poziom TSH, więc czy to TSH powoduje otyłość? Czy odwrotnie? To zależy.

Choroby związane z tarczycą są jednymi z bardziej skomplikowanych. Często chorując sami nie zauważamy żadnych bardzo uciążliwych dolegliwości, przez co nie zgłaszamy się do lekarza ani dietetyka.

Niedoczynność tarczycy a Hashimoto 

Choroba hashimoto, czyli przewlekłe autoimmunologiczne (limfocytowe) zapalenie tarczycy, to choroba związana z naszym układem odpornościowym. Przyczyną jest autoagresja skierowana przeciwko komórkom naszego ciała (układ odpornościowy uznaje je za obce). Efektem jest produkcja przeciwciał - w przypadku Hashimoto są to przeciwciała przeciwko tyreoperoksydazie (anty-TPO), oraz przeciwko tyreoglobulinie (anty-Tg). To autoagresywne zachowanie powoduje stan zapalny oraz stopniowe niszczenie komórek tarczycy.

Proces niszczenia komórek jest dość powolny, jednak zwykle prowadzi do trwałej niedoczynności tarczycy.

Diagnostyka obejmuje badania laboratoryjne czyli oznaczenie stężenia autoprzeciwciał anty-TPO lub anty-TG, TSH oraz FT4. Wsród badań obrazowych wykonuje się USG gruczołu tarczowego i w przypadku zaobserwowania zmian ogniskowych lekarz może skierować pacjenta na badanie BAC czyli biopsję aspiracyjną cienkoigłową.

Po rozpoznaniu, pacjentom włącza się leczenie substytucyjne lewotyroksyną oraz odpowiednią dietę. Prawidłowe prowadzenie pacjenta nie powinno przynosić żadnych skutków ubocznych. Z niektórych źródeł możemy usłyszeć, że większość zachorowań na niedoczynność tarczycy wynika właśnie z choroby autoimmunologicznej odkrytej i opisanej w 1912 roku przez japońskiego chirurga Hakaru Hashimoto, zwłaszcza w krajach w których żywność wzbogacana jest w jod. Temat Hashimoto, diety i postępowania jest niezwykle rozległy i głęboki, dlatego więcej informacji znajdziecie w artykule: Choroba Hashimoto - przyczyny, objawy i dieta

Dieta przy niedoczynności tarczycy

Niezwykle istotną częścią leczenia jest zastosowanie właściwej diety. Przede wszystkim należy wprowadzić właściwą suplementacje lub zwiększenie spożycia produktów bogatych we właściwe mikroelementy.

• wysokie dawki jodu 160 µg na dzień - bogatym źródłem są ryby np. dorsz - 100µg/100g, łosoś 50µg/100g, makrela 45µg/100g.

Mimo wzbogacania soli kuchennej oraz innych produktów w jod, warto rozpatrzeć dodatkową suplementacje oraz picie wód mineralnych z jodem. !!! Sprawdzaj etykiety i wybieraj wody średniomineralizowane.

#w krajach skandynawskich jod dodaje się do pieczywa, aby zapobiec jego niedoborom, przez co przypadki tzw. wola prostego są bardzo sporadyczne.

• białko powinno stanowić 15-20% dziennego zapotrzebowania na energię Najlepsze źródła to chude mięso drobiowe i wołowe, jaja, ryby oraz przetwory mleczne

• warto na stałe wprowadzić do diety kiszonki - aby wzmocnić florę bakteryjną jelit ( 80% komórek odpornościowych jest w jelitach, a to one regulują odpowiedź immunologiczną)

• błonnik pokarmowy - pomocny przy zaparciach, najlepsze źródła to pełnoziarnisty chleb, kasze, niełuskany ryż.

• witaminy A, B12, C (witamina C - oprócz roli antyoksydacyjnej, odpowiada na syntezę tyrozyny! Najlepsze źródła: dzika róża, czarne porzeczki, natka pietruszki), D3, K, E oraz minerały takie jak żelazo, selen (niektóre źródła wskazują na obniżenie miana przeciwciał anty-TPO w chorobie Hashimoto dzięki suplementacji selenem), cynk.

• Bardzo ważne jest unikanie grupy produktów zawierających goitrogeny, siarkocyjany - w roślinach z rodziny krzyżowych: jarmużu, kapuście, kalafiorze, brokułach., genisteiny i deidzeiny w soji. Są to substancje hamujące metabolizm jodu!

Indywidualna dieta online w niedoczynności tarczycy

Bardzo ważne aby dieta była ułożona indywidualnie uwzględniając Twoje wyniki badań, nietolerancje pokarmowe, masę ciała i stan zdrowia. Dlatego też warto skorzystać z pomocy doświadczonego dietetyka klinicznego który w oparciu o szczegółowy wywiad ułoży dla Ciebie indywidualną dietę online w niedoczynności tarczycy. Dzięki odpowiedniemu bilansowi kalorycznemu i wyselekcjonowanym produktom spożywczym poprawisz swoje samopoczucie , stan zdrowia i schudniesz !

Coraz więcej mówi się także o tym, że sama zmiana diety to nie wszystko. Jeśli naprawdę chcemy uzdrowić swoje ciało i polepszyć samopoczucie, niezbędna jest kompleksowa poprawa stylu życia. Mam na myśli tutaj odpowiednią ilość ruchu w ciągu dnia (oprócz tej na siłowni), przebywanie na świeżym powietrzu (co w dużych miastach nie jest takie proste), relaks, czas na uspokojenie myśli i wyciszenie ( pomocne mogą okazać się zajęcia z jogi lub tzw. rytuały tybetańskie) oraz najważniejsze odpowiednia ilość snu (minimum 7-8 godzin dziennie). Bardzo pozytywny efekt odprężający mają zajęcia zbiorowe prowadzone na siłowni takie jak taniec czy fitness lub dla niektórych sposobem na rozładowanie emocji po całym dniu mogą być zajęcia siłowe. Wszystko zależy od naszych indywidualnych upodobań, jednak kluczowe jest jest to aby ruszyć się z fotela być aktywnym fizycznie.

Podsumowanie

Najważniejsza jest umiejętność wstępnego samodiagnozowania. Jako pacjenci musimy bacznie obserwować swoje ciało i samopoczucie i w odpowiednim czasie reagować. Tak więc jeśli czujesz się źle, masz podejrzenie choroby tarczycy, niezwłocznie udaj się do laboratorium i wykonaj badania, o których pisałam w artykule. Następnie z wynikami zgłoś się do dietetyka lub lekarza w celu podjęcia leczenia dietą lub gdy będzie taka konieczność lekami.

W całym procesie terapeutycznym bardzo ważną rolę odgrywa trener personalny, gdyż spowolniony metabolizm wymaga odpowiedniego zestawu

wiczeń, na których najlepiej znają się praktycy na co dzień pracujący z osobami trenującymi.

Pamiętaj, że im wcześniej rozpoczniesz odpowiednią terapię pod okiem specjalistów tym mniej powikłań spotka Cię w przyszłości. Dlatego nie czekaj, ale już dziś postaw swoje zdrowie na pierwszym miejscu i poczuj się dobrze :)

Bibliografia:

1. Traczyk W.Z. Fizjologia człowieka w zarysie, PZWL Warszawa 2006, str. 234-241

2. Patofizjologia. Podręcznik dla studentуw medycyny. TOM 1 i 2 Redakcja: Sławomir Maśliński, Jan Ryżewski, Andrzej Szczeklik, Interna Szczeklika, Kraków 2017, str. 758-760

3. Postępowanie w subklinicznej niedoczynności tarczycy u dorosłych, N. Rogala i wsp. Wrocław 2015

Polityka prywatności i regulamin serwisu

Kontakt

Tel; 661 499 583

email : maciejkowalskitrener@gmail.com

adres ; Jana Pawła Woronicza 31

02-640 Warszawa

siłownie: Zdrofit, Qbik Loft Aparts

Współpraca online z dietetykiem 

Dietetyk online                                                      

Dieta online

Współpraca online z trenerem

Trener personalny online

Plan treningowy online

Nazywam się Maciej Kowalski i jestem trenerem personalnym oraz dietetykiem z Warszawy. Oferuje skuteczne odchudzanie oraz poprawę kondycji i sprawności fizycznej w atrakcyjnej cenie.