Zaobserwuj mnie, aby być na bieżąco i zobaczyć jak pracuję
Sprawdź moje media społecznościowe
Autor : Maciej Kowalski
Trener personalny > Blog > Treningi >
Kontakt ze mną
dane kontaktowe
Maciej Kowalski
tel. 661 499 583
e-mail.maciejkowalskitrener@gmail.com
Cukrzyca to bardzo poważny problem, z którym boryka się co raz więcej ludzi. Liczba zachorowań na tą jednostkę chorobową wzrasta w zastraszającym tempie. Ostatnio dokładnie opisałem czym jest cukrzyca typu 1 - jej przyczyny i objawy oraz to jak powinna wyglądać dieta w tej jednostce chorobowej. Dziś zajmę się cukrzycą typu drugiego. Do tej pory ten typ cukrzycy kojarzony był głównie z osobami starszymi, ale niestety ze względu na plagę otyłości, co raz częściej dotyczy ona również dzieci. Jakie są przyczyny tego schorzenia, czym się ono objawia oraz jak i co jeść, by sobie pomóc? Dowiesz się tego czytając poniższy tekst.
Cukrzyca jest chorobą metaboliczną czyli taką, w której zostaje zaburzona przemiana węglowodanów, białek i tłuszczów. Jej charakterystyczną cechą jest hiperglikemia (zbyt wysoki poziom glukozy we krwi) spowodowana nieprawidłowym wydzielaniem i/lub działaniem insuliny. Stan ten doprowadzić może do licznych zaburzeń w pracy wielu narządów przede wszystkim naczyń krwionośnych, serca, wzroku, układu moczowego oraz nerek.
W cukrzycy typu 2:
Trzustka produkuje insulinę (hormon odpowiedzialny za dowóz glukozy do komórek), ale w ilości niewystarczającej do utrzymania poziomu cukru we krwi na właściwym poziomie.
Tkanki są oporne na działanie insuliny - insulinooporność
Czynniki genetyczne – często stwierdza się rodzinne występowanie tego schorzenia.
Czynniki środowiskowe (nabyte): urazy, infekcje, stres, starzenie się organizmu, otyłość, brak ruchu.
Zagrożenie rozwoju cukrzycy typu 2 jest wyższe u osób:
z nadmierną masą ciała (nadwaga oraz otyłość),
z małą/brakiem aktywności fizycznej,
z nadciśnieniem tętniczym,
u kobiet, u których wystąpiła cukrzyca ciążowa,
u kobiet, które urodziły dziecko z masą ciała wyższą niż 4 kg,
u kobiet z PCOS (zespół policystycznych jajników),
ze stanem przedcukrzycowym,
z dyslipidemią,
u których występuje cukrzyca w rodzinie.
Rozwój i nasilenie objawów następują stopniowo. Początkowo możesz nie obserwować żadnych dolegliwości. W miarę postępu choroby pojawiają się:
wielomocz,
zwiększone pragnienie,
senność oraz zmęczenie,
zaburzenia widzenia,
zmiany ropne na skórze,
stany zapalne narządów moczowo-płciowych.
Ze względu na to, że cukrzyca często przebiega bezobjawowo pamiętaj o regularnych badaniach przesiewowych w jej kierunku. Pozwalają one na wczesne wykrycie choroby i wdrożenie odpowiedniego leczenia, a tym samym minimalizację ryzyka powstania powikłań. W diagnostyce cukrzycy wykorzystuje się następujące badania:
Glikemia na czczo – najprostsze i najczęściej wykonywane badanie. Powinno być przeprowadzone minimum 8-14 godz. od ostatniego posiłku. Polega ono na pomiarze stężenia glukozy z krwi żylnej. Dwukrotny wynik wyższy bądź równy 126 mg/dl świadczy o cukrzycy.
OGTT czyli doustny test tolerancji glukozy – polega na wypiciu na czczo 75g glukozy rozpuszczonej w wodzie, a następnie po upływie 120 minut pomiarze poziomu cukru we krwi. Wynik wyższy bądź równy 200 mg/dl uprawnia do rozpoznania cukrzycy.
Glikemia przygodna – pomiar stężenia glukozy we krwi niezależnie od czasu ostatniego posiłku. Jeżeli wynik jest wyższy bądź równy 200 mg/dl i towarzyszą temu objawy cukrzycy tj. osłabienie, zwiększone pragnienie oraz wielomocz stwierdza się cukrzycę.
Ważne: Jeśli jesteś w grupie ryzyka powinieneś wykonywać badania przesiewowew kierunku cukrzycy co roku. U pozostałych osób (po 45 roku życia) zaleca się diagnostykę co 3 lata.
Nieleczona cukrzyca grozi bardzo poważnymi konsekwencjami. Wśród nich wyróżnia się powikłania ostre oraz przewlekłe.
Powikłania ostre:
Hipoglikemia – zbyt niski (poniżej 70 mg/dl) poziom glukozy we krwi. Może prowadzić do drgawek i utraty przytomności, a u niektórych chorych (osoby starsze oraz z chorobą niedokrwienną serca) nawet do śmierci.
Hiperglikemia – za wysokie stężenie glukozy we krwi. Prowadzić może do śpiączki ketonowej.
Powikłania przewlekłe:
Choroby oczu np. retinopatia, która może spowodować nawet utratę wzroku.
Zaburzenia pracy nerek (nefropatia), doprowadzające do niewydolności tego narządu.
Uszkodzenie czynności układu nerwowego (neuropatie) w konsekwencji prowadzące nawet do amputacji przede wszystkim stóp.
Osoby z cukrzycą są też bardziej zagrożone wystąpieniem miażdżycy, zawału serca i niedokrwiennej choroby serca.
Leczenie
Leczenie cukrzycy typu 2 powinno być kompleksowe. W terapii tego schorzenia konieczna jest zmiana trybu życia oraz normalizacja masy ciała, które w połączeniu z odpowiednią farmakoterapią skutecznie chronią przed rozwojem groźnych powikłań.W leczeniu cukrzycy typu 2 zwykle stosuje się doustne leki przeciwcukrzycowe, rzadziej insulinę. Najczęściej wykorzystywanym preparatem jest metformina.
Odpowiedni styl życia, na który składa się właściwa dieta, regularny wysiłek fizyczny oraz unikanie używek stanowią podstawę w terapii cukrzycy. Często w początkowych stadiach choroby odpowiednie wybory żywieniowe w połączeniu z aktywnością fizyczną są wystarczające i opóźniają konieczność zażywania leków.
Podstawowym celem w dietetycznym postępowaniu w cukrzycy jest unormowanie glikemii i zapobieganie powstawaniu powikłań choroby. Nawet jeśli zażywasz leki przeciwcukrzycowe musisz zacząć się odpowiednio odżywiać.
Zalecenia żywieniowe w cukrzycy typu 2:
Jeżeli cierpisz na cukrzycę typu 2 i dodatkowo występuje u Ciebie nadwaga bądź otyłość, pierwszym krokiem, który powinnaś/ieneś zrobić jest redukcja zbędnych kilogramów. Osiągnąć ją możesz dzięki ujemnemu bilansowi energetycznemu. Co to znaczy? Powinnaś/ieneś zjadać mniej kilokalorii niż wydatkujesz. Jednak ubytek nie może być zbyt szybki (najlepiej 0,5-1 kg/tydzień), a deficyt kaloryczny zbyt duży, dlatego wystrzegaj się rygorystycznych diet oraz głodówek.
Staraj się jeść posiłki regularnie i nie pomijaj żadnego z nich. Spożywaj 5 posiłków – 3 główne i 2 w postaci przekąsek. Regularność pozwoli Ci na uniknięcie hipoglikemii i napadów „wilczego apetytu”.
Podstawową kwestią w diecie w cukrzycy jest wybór odpowiednich źródeł węglowodanów. Powinny one pokrywać około połowę Twojego dziennego zapotrzebowania energetycznego. Wybierając źródła węglowodanów kieruj się następującymi zasadami:
Najzdrowszymi węglowodanami dla Ciebie są węglowodany złożone, które znajdują się w pełnoziarnistych produktach zbożowych tj. pieczywo razowe, grube kasze (gryczana, pęczak, orkiszowa pełnoziarnista), ryż brązowy, pełnoziarniste makarony, płatki owsiane górskie, płatki żytnie. Produkty te cechują się niższym IG (indeksem glikemicznym), tzn. nie powodują szybkiego wzrostu glikemii, a następnie szybkiego spadku.
Unikaj produktów z mąk oczyszczonych (białych) tj. pieczywo pszenne, bułki maślane, jasne makarony, biały ryż, wypieki z dodatkiem cukru, z karmelem, miodem, kruche ciasta, płatki śniadaniowe z dodatkiem cukru.
Staraj się kierować zasadą: im produkt mniej przetworzony i z krótszym składem – tym lepszy. Czytaj etykiety!
Spożywaj dużo warzyw. Powinny one znajdować się w każdym posiłku przede wszystkim w postaci surowej. Najlepszymi dla Ciebie są te o niskiej zawartości węglowodanów czyli: sałata, ogórki, rzodkiewka, papryka, szpinak, szczypiorek, cykoria, szparagi, kalafior, brokuły, pomidory, boćwina, cebula.
Ogranicz spożycie owoców do około 300 gram na dzień. Są one źródłem cukrów prostych, ale ze względu na bogactwo witamin oraz minerałów nie wykluczaj ich całkowicie. Staraj się jednak spożywać je w surowej postaci. Wybieraj owoce mniej słodkie oraz mniej dojrzałe. Najlepsze będą: grejpfruty, pomarańcze, czereśnie, brzoskwinie. Unikaj soków, nektarów, które będą powodować gwałtowne podniesienie glikemii. Dodatkowo często zawierają sporą ilość cukru. Nie spożywaj także owoców kandyzowanych i suszonych.
Wyklucz z diety desery z dodatkiem cukru: wszelkie ciasta, torty, batony, czekolady, dżemy, marmolady. W zamian cukru możesz wykorzystywać słodziki w ilości dozwolonej przez producenta.
Bardzo ważny jest też dobór właściwych źródeł tłuszczów. Tłuszcze powinny stanowić nawet 35% Twojego dziennego zapotrzebowania na energię, a więc nie stosuj niskotłuszczowych diet. Wybieraj jednak głównie ich roślinne źródła tj. oleje (lniany, rzepakowy, oliwa z oliwek), orzechy (laskowe, migdały, włoskie, nerkowca), pestki dyni czy słonecznika oraz awokado. Wyklucz smalec, słoninę oraz ogranicz konsumpcję masła.
Białka w Twojej diecie powinny dostarczać około 15% wartości energetycznej. Wybieraj ich różne źródła tj. chude mięsa (kurczak, indyk, królik, młoda wołowina, cielęcina), chude wędliny, sery twarogowe, ryby (np. dorsz, łosoś) oraz rośliny strączkowe (soczewica, ciecierzyca, fasola, groch). Ogranicz, a najlepiej zrezygnuj ze spożycia kaczek, gęsi, baraniny. Pamiętaj o zdejmowaniu skóry z drobiu.
Jeśli stosujesz zróżnicowaną dietę nie musisz przyjmować suplementów. Najlepszym źródłem składników mineralnych oraz witamin jest bowiem naturalna żywność. Wyjątki:
Witamina D – w żywności obecna jest w małych ilościach. Jej główne źródło stanowi synteza w skórze pod wpływem słońca. Ze względu na to, żew okresie jesienno zimowym jest ona niewielka – w tym czasie sięgaj po jej suplementy.
Kwas foliowy – powinien być przyjmowany przez każdą kobietę starającą się o dziecko oraz wszystkie kobiety w ciąży.
Dodatkowo przyjmuj suplementy jeśli stwierdzono u Ciebie niedobory konkretnych składników w celu ich wyrównania.
Powinieneś unikać konsumpcji alkoholu. Jego przyjmowanie (przede wszystkim bez przekąski) grozi niedocukrzeniem. Jeśli już się na niego decydujesz to wyłączniew trakcie posiłku. Dozwolone ilości są jednak niewielkie. Dla pań jest to do 20 g/dobę, a dla panów do 30 g/dobę tj. około 330 ml piwa jasnego mocnego lub 50 g wódki (40%), lub 150 ml czerwonego wina lub 200 ml wina białego.
Pamiętaj, żeby nie dosalać potraw. Ilość dozwolonej soli (ze wszystkich źródeł) nie może być wyższa niż 5 g (jedna płaska łyżeczka). Jeśli dodatkowo cierpisz na nadciśnienie tętnicze to ograniczenia powinny być większe. Nie stosuj też mieszanek przyprawowych typu vegeta czy maggi, gdyż zawierają wysoką ilość soli i jej zamiennika – glutaminianu sodu. Zamiast nich sięgaj po świeże i suszone zioła np. bazylia, tymianek, majeranek, pietruszka i inne.
Wybieraj też zdrowe techniki kulinarne tj. pieczenie w folii czy naczyniu żaroodpornym, gotowanie zarówno w wodzie, jak i na parze, duszenie bez wcześniejszego obsmażania potraw. Unikaj natomiast smażenia zwłaszcza w głębokim tłuszczu. Pamiętaj też by nie rozgotowywać jarzyn i produktów zbożowych gdyż powoduje to wzrost IG.
Wyklucz z diety produkty przetworzone tj. fast-foody, chipsy, parówki, zupy w proszku. Czytaj skład etykiet. Jeśli znajduje się tam długa lista składników, większości których nie znasz, a ich nazwy ciężko wymówić – odłóż, nie kupuj.
Pamiętaj też o regularnej aktywności fizycznej w cukrzycy. Wysiłek przyczynia się do wzrostu wrażliwości na insulinę oraz ułatwia redukcję zbędnych kilogramów. Więcej na ten temat możesz przeczytać w artykule pt. Wysiłek fizyczny i trening w cukrzycy. Czy i jak ćwiczyć ?
Odpowiednie odżywianie w cukrzycy pełni nieocenioną rolę. Nie tylko zapobiega pogorszeniu stanu zdrowia ale przede wszystkim odpowiada za normowanie stanu cukry we krwi i poprawie zdrowia oraz samopoczucia. Niezwykle ważne jest jednak indywidualne wyliczenie ilości węglowodanów w diecie oraz zapotrzebowania kalorycznego uzależnionego od płci, masy ciała, wzrostu czy aktywności fizycznej. Doświadczony dietetyk kliniczny na podstawie powyższych informacji jak i interpretacji wyników badań ułoży specjalnie dla Ciebie skuteczną indywidualną dietę online.
Podsumowanie
Wśród wielu ludzi utarło się stwierdzenie że „cukrzyca nie boli”. Jednak należy pamiętać o jej poważnych powikłaniach, które znacznie pogarszają jakość życia,a u ogromnego odsetka chorych są przyczyną trwałego kalectwa. Zatem śmiało można powiedzieć, że „cukrzyca jednak boli”, a na pewno jej konsekwencje. Dlatego tak ważne jest przestrzeganie zaleceń żywieniowych w tej chorobie.
Dieta w tym schorzeniu to tak naprawdę racjonalne odżywianie oparte o naturalne produkty, jak najmniej przetworzone. Unikanie słodyczy, regularność i różnorodność to zasady, które powinny być stosowane także przez osoby zdrowe. Warto w pracy nad swoim odżywianiem rozważyć wprowadzenie indywidualnej diety sporządzonej przez doświadczonego dietetyka co możesz zrobić w łatwy sposób również online. Dzięki spersonalizowanemu jadłospisowi nie tylko skutecznie schudniesz ale przede wszystkim poprawisz stan swojego zdrowia.
Literatura:
Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę 2017, Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego, Diabetologia Praktyczna 2017, tom 3.
A. Baranik, L. Ostrowska: Praktyczne zalecenia dotyczące żywienia chorychz cukrzycą typu 2 i otyłością, Forum Zaburzeń Metabolicznych 2011, 4, 222-230.
P. Drągowski, U. Czyżewska, E. Cekała i wsp.: Cukrzyca jako problem społecznyi ekonomiczny, Polski Przegląd Nauk o Zdrowiu 2014, 2, 163-166.
H. Cibrowska, A. Rudnicka: Dietetyka. Żywienie zdrowego i chorego człowieka, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa
A. K. Jagielski, A. Piesiewcz: Cukrzyca wyzwaniem dla medycyny XXI wieku – wnioski z badań klinicznych i biochemicznych, Postępy Biochemii 2011, 57, 191-199.
Chcesz żebym Ci pomógł ?
Formularz kontaktowy
Kontakt
Tel; 661 499 583
email : maciejkowalskitrener@gmail.com
adres ; Chmielna 71, Varso Tower
00-801 Warszawa
siłownie: Zdrofit,
Nazywam się Maciej Kowalski i jestem trenerem personalnym oraz dietetykiem z Warszawy. Oferuje skuteczne odchudzanie oraz poprawę kondycji i sprawności fizycznej