Zaobserwuj mnie, aby być na bieżąco i zobaczyć jak pracuję
Sprawdź moje media społecznościowe
Autor : Maciej Kowalski
Trener personalny > Blog > Treningi >
Kontakt ze mną
dane kontaktowe
Maciej Kowalski
tel. 661 499 583
e-mail.maciejkowalskitrener@gmail.com
Problem z nadwaga i otyłością z roku na rok dotyczy coraz większej liczby osób. Co niepokojące drastycznie wzrasta liczba dzieci i młodzieży ze zbyt dużą masą ciała. Naturalne wydaję się postawienie sobie pytania jakie są przyczyny nadwagi i otyłości i jak powinna wyglądać dieta aby zapobiec negatywnym skutkom zbytniego otłuszczenia ciała ?
Nadwaga i otyłość to choroby wynikające z zaburzenia równowagi pomiędzy przyjmowaniem, a wydatkowaniem energii objawiające się rozwojem tkanki tłuszczowej ponad wartości prawidłowe. W przypadku osób o prawidłowej masie ciała, tkanka tłuszczowa nie przekracza 20% masy u kobiet i 10% masy u mężczyzn. W przypadku osób otyłych tkanka tłuszczowa często przekracza 50% masy ciała. Długotrwale utrzymująca się nadwaga i otyłość prowadzi do wielu dysfunkcji i powikłań w organizmie. Stąd też tak ważne aby na bieżąco kontrolować poziom zatłuszczenia naszego organizmu by w razie przekroczenia norm podjąć odpowiednie kroki i skutecznie schudnąć.
Najczęściej stosowanymi metodami oceny nadwagi i otyłości są:
Wskaźnik BMI (ang. Body Mass Index- wskaźnik masy ciała) oparty na proporcji masy do wysokości ciała. Wskaźnik masy ciała oblicza się według wzoru: BMI = masa ciała w kilogramach / wzrost w metrach do kwadratu. Wartości BMI wyjaśnia poniższa tabela:
Zakres wartości BMI (kg/m2) |
Interpretacja |
18,5 – 24, 99 |
Wartość prawidłowa |
25,0 – 29,99 |
Nadwaga |
30,0 – 34,99 |
Otyłość I stopnia |
35,0 – 39,99 |
Otyłość II stopnia |
>40,0 |
Otyłość III stopnia |
Pomiar obwodu talii (ang. Waist Circumference- WC)
W przypadku mężczyzn:
- nadwaga: 94- 102 cm
- norma: < 94 cm
- otyłość: ≥ 102 cm
W przypadku kobiet:
- norma: < 80 cm
- nadwaga 80- 88 cm
- otyłość ≥ 88 cm
Wskaźnik WHR (ang. waist- hip- ratio) jest to proporcja obwodu talii do obwodu bioder:
Norma dla mężczyzn: < 0, 95
Norma dla kobiet: < 0,8
Wyróżniamy dwa rodzaje otyłości, ściśle związane z lokalizacją tkanki tłuszczowej:
Otyłość brzuszna mająca wiele innych określeń, między innymi: otyłość typu jabłko, wisceralna, androidalna. Jest ona typowa dla mężczyzn i charakteryzuje się nagromadzeniem tkanki tłuszczowej w okolicy jamy brzusznej.
Otyłość pośladkowo - udowa inaczej zwana: otyłością typu gruszka, gynoidalną, która jest charakterystyczna dla kobiet i objawia się nagromadzeniem tkanki tłuszczowej w okolicy pośladków oraz ud.
Wyróżnia się także dwa typy otyłości związane z różną przyczyną jej powstawania:
Otyłość pierwotna- (prosta) będąca wynikiem nadmiernej podaży energii w postaci pożywienia w porównaniu do zapotrzebowania organizmu. Ten typ otyłości występuje w znacznej większości przypadków i uwarunkowany jest czynnikami środowiskowymi, genetycznymi, oraz emocjonalnymi.
Otyłość wtórna - będąca objawem zaburzeń metabolicznych, długotrwałego przyjmowania niektórych leków oraz różnych chorób, między innymi: niedoczynności tarczycy lub nadczynności kory nadnerczy.
Czynniki środowiskowe, takie jak:
Siedzący tryb życia- niska aktywność fizyczna spowodowana np. rodzajem wykonywanej pracy niewymagającej ruchu, nadmiernym korzystaniem ze środków transportu, spędzaniem wolnego czasu na korzystaniu z komputera lub oglądaniu telewizji
Nadmierne spożywanie produktów wysokokalorycznych o dużej zawartości tłuszczów i cukrów, co związane jest z nieprawidłowymi nawykami żywieniowymi
Łatwy dostęp do wysokokalorycznej żywności, która jest tania i smaczna
Czynniki emocjonalne (np. stres, depresja)
Predyspozycje genetyczne (występowanie otyłości w rodzinie)
Zaburzenia hormonalne (występujące w przypadku np. niedoczynności przytarczyc, niedoboru hormonu wzrostu)
Zaburzenia neurologiczne (urazy, stany zapalne w obrębie mózgu, guzy mózgu)
Przyjmowanie niektórych leków (np. pochodnych estrogenu, progesteronu, leków uspokajających)
W mózgu występują dwa układy, które wpływają na spożywanie pokarmów:
Układ oreksygeniczny - jego zadaniem jest pobudzanie uczucia głodu oraz zmniejszanie wykorzystywania energii potrzebnej do funkcjonowania organizmu
Układ anoreksygeniczny - jego zadaniem jest hamowanie uczucia głodu oraz zwiększanie wydatku energetycznego jeśli przyjętego pokarmu jest zbyt dużo.
Nadmierny przyrost masy ciała, głównie tkanki tłuszczowej spowodowany jest zaburzeniem kontroli mózgu nad ośrodkami głodu i sytości. Tkanka tłuszczowa produkuje wiele hormonów, między innymi leptynę, która ma wpływ na produkowanie tłuszczu oraz reguluje ilość spożywanego pokarmu. U osób otyłych często wrażliwość na leptynę jest znacznie osłabiona i nie wpływa na wytworzenie uczucia sytości.
Zespół metaboliczny, na który składa się nadciśnienie tętnicze, podwyższony poziom glukozy we krwi, otyłość brzuszna, podwyższony poziom cholesterolu całkowitego i trójglicerydów
Cukrzyca typu 2, w której występuje oporność tkanek na insulinę, czyli hormon obniżający poziom glukozy we krwi
Zaburzenie czynności serca - przerost lewej komory serca i nadciśnienie tętnicze
Miażdżyca, której przyczyną jest otyłość brzuszna, wysoki poziom trójglicerydów, cholesterolu LDL (tzw. złego cholesterolu), obniżony poziom cholesterolu HDL (tzw. dobrego cholesterolu)
Powikłania sercowo- naczyniowe (nadciśnienie tętnicze, choroba niedokrwienna serca, udar mózgu)
Kamica układu moczowego
Choroby układu kostno- stawowego, np. bóle kręgosłupa, postępujące wady postawy, płaskostopie, zapalenie kości i stawów spowodowane zwiększonym naciskiem na nie
Problemy związane z układem oddechowym (bezdech senny, upośledzenie czynności płuc)
Nowotwory (jelita grubego, piersi, jajnika, szyjki macicy, prostaty, nerek, pęcherzyka żółciowego)
Problemy psychologiczne (niska samoocena, depresja)
Leczenie ma na celu obniżenie masy ciała, poprawę czynności narządów oraz dążenie do lepszego samopoczucia. Opiera się ono głównie na wprowadzeniu diety ubogoenergetycznej oraz odpowiednich zaleceń dietetycznych.
UWAGA: w celu schudnięcia nie stosuj głodówki ani żadnych drastycznych diet, jak np. dieta kapuściana, owocowa, mleczna, białkowa. Powodują one szybką utratę wagi, lecz po jakimś czasie najczęściej powstaje tzw. efekt jo-jo, czyli powrócenie do nadmiaru masy ciała w krótkim czasie, często nawet większej niż przed odchudzaniem. Tego typu diety powodują także powstawanie niedoborów składników odżywczych, witamin i składników mineralnych oraz zaburzenie gospodarki wodno- elektrolitowej. Skutkiem diet niskokalorycznych jest nie tylko utrata tkanki tłuszczowej, ale także mięśni szkieletowych, mięśnia serca, zanikanie wątroby, nerek, gruczołu tarczowego, zaburzenia pamięci i koncentracji. Znaczne pogorszenie funkcji narządów nawet może spowodować nagły zgon.
Pamiętaj: prawidłowo zbilansowana dieta ubogoenergetyczna powinna powodować utratę masy ciała od 0,5 do 1 kg tygodniowo i około 2- 4 kg miesięcznie. Dlatego też najlepiej skorzystać z pomocy doświadczonego dietetyka klinicznego który ułoży dla ciebie skuteczną ale przede wszystkim bezpieczny jadłospis. Dieta online z której możesz skorzystać gwarantuje ci stałą utratę tkanki tłuszczowej co chroni przed powstawaniem efektu jo-jo oraz wielu powikłań zdrowotnych. Czy jest coś oprócz diety co możesz zrobić aby przyśpieszyć proces chudnięcia ? Oczywiście że tak. Aktywność fizyczna jest najlepszym rozwiązaniem nadwagi czy otyłości. Regularne ćwiczenia nie tylko spalają dodatkowe kalorie ale wzmacniają nasze mięśnie, kości, stawy, układy krążenia i oddechowy oddalając tym samym widno ich powikłań co w przypadku nadwagi i otyłości jest niestety kwestią czasu. Jeżeli brak ci motywacji wiedzy jak poprawnie i skutecznie ćwiczyć warto abyś skorzystał z odchudzania z trenerem personalnym. Połączenie odpowiedniego treningu z dieta przyniesie ci najszybsze i najtrwalsze efekty w postaci redukcji tkanki tłuszczowej i masy ciała.
Dieta w nadwadze i otyłości opiera się na kilku ważnych zasadach:
Unikaj produktów bogatych w tłuszcze, szczególnie pochodzenia zwierzęcego. Do potraw możesz stosować niewielkie ilości olejów roślinnych. Dopuszczalne jest także używanie niewielkich ilości masła. Tłuszcze najlepiej spożywać na surowo gdyż zawierają cenne kwasy tłuszczowe omega 3 na których deficyt cierpią ludzie z nadwaga i otyłością.
Wybieraj produkty zbożowe pełnoziarniste. Zawierają one mniej kalorii oraz są źródłem błonnika pokarmowego, który wspomaga pracę jelit dodatkowo hamuje łaknienie w efekcie czego zjesz mniej kalorii.
Unikaj spożywania węglowodanów prostych: cukru, słodyczy ciast, ciastek, deserów, słodkich napojów.
Spożywaj produkty bogate w białko zwierzęce. Staraj się aby w 3 posiłkach w ciągu dnia występowały chude produkty białkowe pochodzenia zwierzęcego- chudy nabiał, chude mięso, wędliny, ryby. Białko wzmaga efekt termiczny jedzenia a więc organizm do jego strawienia potrzebuje o wiele więcej energii niż przypadku węglowodanów czy tłuszczu.
Dbaj o to, aby w każdym posiłku znajdowały się warzywa . Warzywa powinny występować w przynajmniej 3 posiłkach. Wybieraj te warzywa które lubisz , a w miarę możliwości korzystaj z sezonowych warzyw. Produkty te powinny występować głównie w postaci surowej.
Staraj się spożywać różnorodne posiłki. W ciągu dnia powinny występować produkty zbożowe, mięso, jajka lub nabiał, warzywa.
Nie zapominaj o spożywaniu płynów. Staraj się wypijać od 1,5- 2 l płynów dziennie, głównie wody mineralnej lub źródlanej.
Spożywaj posiłki regularnie. Zaleca się 3 - 5 posiłków w równych odstępach czasowych, a ostatni posiłek powinien pojawić się 2- 3 godziny przed snem.
Wybieraj techniki obróbki kulinarnej takie jak: gotowanie na parze, gotowanie w małej ilości wody, gotowanie w szybkowarach, pieczenie w pergaminie, w folii, bez wcześniejszego obsmażania. Unikaj smażenia.
Ograniczaj dodatek soli. Unikaj także dodatek kostek rosołowych, maggi i innych tego typu produktów, gdyż zawierają duże ilości soli.
Unikaj spożywania alkoholu.
Pamiętaj o aktywności fizycznej. Zaleca się codziennie przynajmniej pół godziny poświęconej na aktywność fizyczną. Może to być spacer, jazda rowerem, pływanie itp.
Produkty zalecane |
Produkty zalecane w umiarkowanej ilości |
PRODUKTY ZBOŻOWE |
|
Chleb pełnoziarnisty, graham, chleb chrupki, płatki owsiane, płatki żytnie na surowo |
Pieczywo pszenne, pszenno- żytnie, bagietki, bułki, ryż brązowy, makaron, kasze |
NABIAŁ |
|
Mleko chude (0,5- 1,5% tłuszczu), jogurt naturalny, kefir, chudy twaróg, serek homogenizowany, serek ziarnisty |
Mleko 2% tłuszczu, twaróg półtłusty |
MIĘSO |
|
Cielęcina, jagnięcina, kurczak, indyk, królik, ryby: dorsz, mintaj, sandacz, szczupak, pstrąg, halibut Chude wędliny z dozwolonych mięs |
Wołowina, ryby: tuńczyk, karp, leszcz, jajka |
TŁUSZCZE |
|
Oleje roślinne, np. rzepakowy, słonecznikowy, lniany, oliwa z oliwek |
Masło, margaryna miękka |
NAPOJE |
|
Woda, herbata czarna, zielona, ziołowa, owocowa bez cukru, kawa zbożowa bez cukru |
Kawa naturalna bez cukru |
WARZYWA |
|
Wszystkie rodzaje w postaci surowej, gotowanej (nie rozgotowanej) lub blanszowanej- oprócz wymienionych w rubryce obok |
Kukurydza, groch, fasola, groszek Ziemniaki pieczone, gotowane w całości |
OWOCE |
|
Jabłka wiśnie, grejpfruty, czereśnie, porzeczki, truskawki, morele, pomarańcze, mandarynki, ananasy, poziomki, maliny, borówki |
Winogrona, brzoskwinie, banany, śliwki, gruszki, porzeczki, mango, owoce suszone, dżemy niskosłodzone |
DESERY |
|
Kisiele, galaretki z niewielką ilością słodzika, jabłka pieczone, , serniki na zimno, sorbety owocowe bez dodatku cukru, sałatki owocowe |
|
Produkty zbożowe:
Pieczywo na miodzie, drożdżówki, ciasta, ciastka, groszek ptysiowy, płatki śniadaniowe z dodatkiem cukru
Knedle, naleśniki, smażone racuchy, kotlety z kaszy, pierogi, kluski francuskie
Nabiał:
Tłuste mleko, twaróg tłusty, sery podpuszczkowe, pleśniowe, topione, ser Feta
Mleko smakowe, jogurty owocowe i inne desery mleczne
Mięso:
Tłuste mięso: wieprzowina, baranina, podroby, gęś, kaczka
Tłuste ryby: makrela, łosoś, śledź, szprot
Wędliny tłuste, konserwy mięsne
Kiszki, salcesony, pasztet, boczek
Tłuszcze:
Smalec, łój, margaryny twarde
Warzywa:
Surówki, sałatki z dodatkiem cukru, majonezu, śmietany
Warzywa rozgotowane
Ziemniaki w postaci frytek, chipsów, placków, pyz
Owoce:
Słodzone kompoty, owoce w syropach, kandyzowane
Dżemy wysokosłodzone, marmolady, konfitury
Napoje:
Soki z dodatkiem cukru, napoje słodzone i gazowane typu Pepsi, lemoniada, kakao, napoje z dodatkiem śmietanki, mocna kawa
Desery:
Desery słodzone cukrem i miodem
Czekolada, ciasta, ciastka, herbatniki, biszkopty, torty, cukierki, kremy, chałwa, pączki, słodzone galaretki ze śmietaną
Słone przekąski:
Produkty typu Fast food (frytki, hamburgery, kebab, pizza)
Chipsy, paluszki, krakersy
Inne:
Zawiesiste, tłuste lub słodkie sosy, potrawy z dodatkiem zasmażek, na tłustych wywarach mięsnych
Komponowanie diety w oparciu o produkty o niskim indeksie glikemicznym powinno być niezbędnym elementem skutecznej diety odchudzającej. Indeks glikemiczny (IG)- klasyfikuje produkty żywnościowe określając ich wpływ na stężenie glukozy we krwi i czas pojawienia się zmian po ich spożyciu. Im wyższy indeks glikemiczny produktu, tym stężenie glukozy we krwi po jego spożyciu jest wyższe.
Na podstawie indeksu glikemicznego dzielimy produkty na produkty o:
Niskim IG ≤ 55
Średnim IG 56 - 69
Wysokim IG ≥ 70
Produkty o wysokim indeksie glikemicznym są szybko trawione, a poziom glukozy we krwi gwałtownie wzrasta. Sprzyja to szybkiemu powstaniu poczucia głodu oraz zwiększonemu odkładaniu się tkanki tłuszczowej.
Produkty o niskim i średnim indeksie glikemicznym trawią się wolniej, dają dłuższe poczucie sytości oraz nie wpływają znacznie na odkładanie się tkanki tłuszczowej.
Produkty o niskim IG |
Produkty o średnim IG |
Produkty o wysokim IG |
Herbata Ryż brązowy Bataty Winogrono Banany niedojrzałe Makaron al dente Płatki owsiane surowe Płatki żytnie surowe Pumpernikiel Kasza gryczana Fasola z puszki Jaja Jogurt naturalny Sok pomidorowy Owoce: borówki, maliny, truskawki, wiśnie Owoce: pomarańcze, jabłko świeże, gruszka, grejpfrut, mandarynki, wiśnie, truskawki, borówki, jeżyny, maliny, granat, śliwki Owoce suszone Twaróg odtłuszczony Warzywa: szpinak, soja, szparagi, sałata, szczaw, seler, ogórek, kalafior, buraki, kapusta, cukinia, cebula, marchew, papryka, pomidor, ogórek, rzodkiew, szparagi, bakłażan Pieczywo chrupkie Przyprawy
|
Chleb żytni z białej mąki Chleb pełnoziarnisty Kuskus Buraki gotowane Kukurydza Rodzynki Ziemniaki w mundurkach Banany dojrzałe Mleko tłuste Majonez Kasza manna Komosa ryżowa
|
Piwo Ziemniaki pieczone Biała mąka Mąka ziemniaczana Chleb z białej mąki Rozgotowane warzywa Płatki kukurydziane Miód Cukier Słodycze Puree Sucharki Kasza jęczmienna Biały ryż Bułki Napoje słodzone Dżem wysokosłodzony
|
PODSUMOWANIE
Wskazówki, które warto zapamiętać:
Nie stosuj rygorystycznych diet o bardzo niskiej kaloryczności
Stawiaj na regularność posiłków, nie podjadaj pomiędzy nimi
Wybieraj produkty nieprzetworzone oraz o niskim i średnim indeksie glikemicznym
Pamiętaj o aktywności fizycznej
Pij minimum 1,5 l płynów dziennie, szczególnie wody
Chudnij powoli!
Bibliografia:
Brzeziński M., Jankowski M., Kamińska B.: Skuteczność wybranych medycznych i pozamedycznych metod prewencji i ograniczenia występowania nadwagi i otyłości. Endokrynologia, Otyłość i Zaburzenia Przemiany Materii, 2012; tom 8, nr 4: 114-121
Mikoś M., Mikoś M., Mikoś H. i in.: Nadwaga i otyłość u dzieci i młodzieży. Nowiny Lekarskie, 2010; 79, 5: 397-402
Szymocha M., Bryła M., Maniecka- Bryła I.: Epidemia otyłości XXI wieku. Zdr Publ, 2009; 119(2): 207- 212
Jung A.: Otyłość jako choroba cywilizacyjna. Pediatr. Med. Rodz., tom 10, numer 1: 226- 232
Ciborowska H., Rudnicka A.: Dietetyka- żywienie zdrowego i chorego człowieka. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2014: 425- 433
Chcesz żebym Ci pomógł ?
Formularz kontaktowy
Kontakt
Tel; 661 499 583
email : maciejkowalskitrener@gmail.com
adres ; Chmielna 71, Varso Tower
00-801 Warszawa
siłownie: Zdrofit,
Nazywam się Maciej Kowalski i jestem trenerem personalnym oraz dietetykiem z Warszawy. Oferuje skuteczne odchudzanie oraz poprawę kondycji i sprawności fizycznej