Zaobserwuj mnie, aby być na bieżąco i zobaczyć jak pracuję

Sprawdź moje media społecznościowe

Autor : Maciej Kowalski

Trener personalny > Blog > Treningi >

Kontakt ze mną

dane kontaktowe

Maciej Kowalski

tel. 661 499 583

e-mail.maciejkowalskitrener@gmail.com

Anemia czyli niedokrwistość może dotyczyć nie tylko niedoboru żelaza ale także witaminy B12 czy kwasu foliowego. Informacje o tym jakie są przyczyny tej choroby, objawy oraz jak wygląda zalecana dieta znajdziesz w poniższym artykule.

Spis treści:

1. Czym jest niedokrwistość ( anemia) ?

2. Jakie są rodzaje anemii, jej przyczyny i objawy ?

3. Jak wygląda dieta w anemii ( niedokrwistości ) ?

4. Leczenie anemii a dieta wegańska i wegetariańska

5. Anemia a wysiłek fizyczny

6. Jadłospis dla diety w anemii

Czym jest niedokrwistość ?

Niedokrwistość (anemia) według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO)” jest to stan, w którym dochodzi do obniżenia stężenia hemoglobiny w surowicy krwi poniżej określonego poziomu, co prowadzi do obniżenia całkowitej zdolności erytrocytów do przenoszenia tlenu i związanych z tym zaburzeń utlenowania tkanek organizmu”.

Jakie są rodzaje anemii. jej przyczyny i objawy ?

Rodzaje:

• Niedokrwistość mikrocytarna (będąca wynikiem niedoboru niedoboru żelaza)

• Niedokrwistość megaloblastyczna (będąca efektem niedoboru kwasu foliowego oraz witaminy B12)

Niedokrwistość z niedoboru żelaza

Przyczyny anemii z niedoboru żelaza:

• Utrata dużej ilości krwi w wyniku wypadku, urazu, operacji lub choroby, której skutkiem jest przedostawanie się krwi do przewodu pokarmowego (np. w przypadku choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy)

• Stan, w którym występuje zwiększone zapotrzebowanie na żelazo (np. ciąża oraz laktacja)

• Dieta uboga w ten składnik

• Obfite, przedłużające się miesiączki u kobiet

• Spożywanie w nadmiarze produktów, które zaburzają wchłanianie żelaza, takich jak kawa (zawierająca kofeinę), herbata (w której występują taniny), szpinak i rabarbar (w których zawarte są szczawiany), a także spożywanie dużych ilości produktów bogatych w wapń, miedź i cynk

Objawy anemii z niedoboru żelaza:

• Zaburzenia koncentracji

• Bóle, zawroty głowy

• Osłabienie, szybka męczliwość przy niewielkim wysiłku

• Sucha, blada skóra

• Łamliwe paznokcie o bladym kolorze

• Cienkie, matowe, nadmiernie wypadające włosy

Rozpoznanie anemii z niedoboru żelaza

Anemię z niedoboru żelaza rozpoznaje się na podstawie widocznych objawów oraz wyniku badania krwi, w którym występuje obniżone stężenie hemoglobiny, zmniejszona ilość krwinek czerwonych, zmniejszona ich objętość, a także niska zawartość hemoglobiny w krwince czerwonej. Dodatkowo bada się stężenie ferrytyny we krwi, co wskazuje na ilość zmagazynowanej ilości żelaza we krwi.

Leczenie anemii z niedoboru żelaza

Leczenie polega na usunięciu przyczyny powstania niedoborów (jeśli to możliwe), wprowadzeniu odpowiedniej suplementacji preparatami żelaza oraz dodatkowo witaminy C, która ułatwia jego wchłanianie. Ważnym elementem leczenia niedokrwistości z niedoboru żelaza jest wprowadzenie odpowiedniej diety, która będzie bogata w produkty zawierające znaczne ilości żelaza. Istotne jest dodatkowo monitorowanie leczenia poprzez przeprowadzanie badań kontrolnych.

Niedokrwistość z niedoboru kwasu foliowego

Przyczyny anemii z niedoboru kwasu foliowego:

• Dieta uboga w produkty, które zawierają znaczne ilości kwasu foliowego

• Stan zwiększonego zapotrzebowania na ten składnik (np. ciąża oraz czas laktacji)

• Występowanie chorób, które powodują upośledzenie wchłaniania kwasu foliowego, takich jak np. celiakia oraz inne choroby przewodu pokarmowego, a także występujące częste infekcje lub choroby zapalne

• Przyjmowanie leków, które powodują zaburzenie metabolizmu folianów, np. doustnych środków antykoncepcyjnych, leków zmniejszających kwasowość soku żołądkowego, leków przeciwpadaczkowych

• Nadmierne spożycie alkoholu

Objawy anemii z niedoboru kwasu foliowego:

• Osłabienie

• Bóle oraz zawroty głowy

• Zaburzenie koncentracji

• Bladość skóry

• Brak apetytu, nudności

• Utrata masy ciała (w krótkim czasie)

• Zaburzenie odczucia smaku

• Widoczne cechy zapalenia na języku

• Zmiany nastroju, depresja

Rozpoznanie anemii z niedoboru kwasu foliowego

Anemię z niedoboru kwasu foliowego rozpoznaje się na podstawie widocznych objawów oraz wyniku badania krwi, w którym najczęściej występuje zmniejszone stężenie hemoglobiny, podwyższony wskaźnik MCV (średnia objętość krwinki czerwonej) oraz niskie stężenie kwasu foliowego w krwinkach czerwonych i osoczu.

Leczenie anemii z niedoboru kwasu foliowego

Leczenie opiera się na usuwaniu przyczyn powstania niedoboru (w miarę możliwości), wprowadzeniu suplementacji odpowiednimi dawkami kwasu foliowego oraz wprowadzeniu diety zawierającej produkty bogate w ten składnik. W leczeniu także istotne jest regularne monitorowanie zaburzonych początkowo parametrów.

Niedokrwistość z niedoboru witaminy B12

Przyczyny anemii z niedoboru witaminy B12

• Długotrwałe stosowanie diety wegańskiej

• Zaburzenia wchłaniania spowodowane najczęściej usunięciem części jelita lub żołądka, chorobami przewodu pokarmowego (np. chorobą Leśniowskiego- Crohna) lub wadami wrodzonymi

• Nadużywanie alkoholu

Objawy anemii z niedoboru witaminy B12

• Trudności w skupieniu uwagi

• Osłabienie, łatwa męczliwość przy niewielkim wysiłku, duszności

• Zmienność nastroju, depresja

• Bladość skóry

• Bóle i zawroty głowy

• Zaburzenie odczucia smaku

• Osłabienie apetytu, utrata masy ciała

• Drętwienie kończyn (zarówno rąk jak i nóg)

• Zaburzenia widzenia i słyszenia

Rozpoznanie anemii z niedoboru witaminy B12

Rozpoznanie tego rodzaju anemii polega na weryfikacji objawów oraz badania krwi, w którego wyniku najczęściej pojawia się obniżone stężenie hemoglobiny oraz zwiększona średnia objętość erytrocytu. Dodatkowo wykonuje się gastroskopię w celu wykrycia przyczyny anemii.

Leczenie anemii z niedoboru witaminy B12

Leczenie opiera się głównie na usunięciu przyczyny wystąpienia niedokrwistości (jeśli jest to możliwe) i suplementacji witaminy B12, która najczęściej podawana jest domięśniowo. Ważnym elementem leczenia jest także wprowadzenie do diety produktów bogatych w witaminę B12, aby wspomóc leczenie. Istotna jest także stała kontrola zaburzonych parametrów krwi.

Jak wygląda dieta w anemii ( niedokrwistości ) ?

Leczenie dietetyczne anemii każdego rodzaju polega na wprowadzeniu do diety produktów, które są bogate w dany składnik (żelaza, w przypadku anemii mikrocytarnej, kwasu foliowego oraz witaminy B12 w przypadku anemii megaloblastycznej), a także uwzględnianiu w posiłkach produktów, których składniki polepszają ich wchłanianie. Dodatkowo w celu polepszenia efektu leczenia dietetycznego z diety wyklucza się lub ogranicza produkty, które utrudniają wchłanianie niedoborowego składnika.

Zasady diety

W przypadku leczenia dietetycznego zarówno anemii z niedoboru żelaza, kwasu foliowego jak i witaminy B12, podstawą jest stosowanie zdrowej, zbilansowanej diety opartej na piramidzie zdrowego żywienia, która zaleca:

• Spożywanie 4- 5 posiłków dziennie w odstępach czasowych około 2-3 godzin oraz spożywanie kolacji minimum 2 godziny przed snem

• Wprowadzenie do codziennej diety minimum 5 porcji warzyw i owoców, z czego ¾ powinny stanowić warzywa, a pozostałą część owoce

• Uwzględnianie w posiłkach produktów zbożowych, z których należy wybierać te pełnoziarniste, w formie pieczywa, makaronów, mąki, płatków, otrębów oraz grubych kasz

• Codzienne spożywanie około 2 szklanek mleka lub jego przetworów, najlepiej w postaci chudego lub półtłustego twarogu, jogurtów naturalnych, kefiru, maślanki

• Spożywanie chudych gatunków mięsa czerwonego raz w tygodniu, 2 razy w tygodniu uwzględnianie chudych gatunków ryb oraz maksymalnie 2 razy w tygodniu chudego drobiu. W dni nieuwzględniające mięsa należy je zastąpić nasionami roślin strączkowych oraz jajkami

• Jako dodatek podczas przygotowania posiłków należy uwzględnić tłuszcze pochodzenia roślinnego, takie jak oleje lub oliwa z oliwek. Tłuszcze w diecie powinny być także częściowo pokrywane poprzez spożycie orzechów, które zawierają znaczne ich ilości.

• Należy także zwracać uwagę na spożycie płynów, których codzienna ilość w diecie powinna wynosić minimum 1,5 l, najlepiej w postaci wody mineralnej lub źródlanej

• W diecie należy ograniczyć dodatek soli i cukru, które warto zastąpić przyprawami ziołowymi

• Ograniczeniu także powinien podlegać alkohol

• Z diety warto wykluczyć produkty wysokoprzetworzone, takie jak słodycze, słone przekąski, produkty w puszkach i konserwach, dania gotowe, produkty typu fast food

Dodatkowo ważne jest uwzględnianie w diecie produktów bogatych w żelazo, kwas foliowy oraz witaminę B12 (w zależności od rodzaju anemii). Jeżeli masz wątpliwości w jaki sposób ułożyć prawidłową dietę zawsze możesz skorzystać z pomocy dietetyka która ułoży dla ciebie indywidualną dietę online

Produkty zalecane w różnych rodzajach anemii

Anemia z niedoboru żelaza

• Produkty pochodzenia zwierzęcego: podroby (głównie wątroba wieprzowa), mięso (głównie wołowe, cielęce i wieprzowe), drób, ryby, jaja (żółtka)

• Warzywa: szpinak, natka pietruszki, buraki

• Owoce, takie jak: jabłka, jagody, morele, śliwki, daktyle, banany

• Produkty zbożowe, głównie produkty pełnoziarniste, np. pieczywo, makaron, płatki, otręby, a także kasze

• Rośliny strączkowe, głównie soja, fasola, soczewica ale także inne

• Orzechy: pistacje, orzechy laskowe, orzechy arachidowe, migdały

• Kakao

• Nasiona dyni i słonecznika, a także sezam

Anemia z niedoboru kwasu foliowego

• Surowe lub mrożone, krótko gotowane warzywa liściaste, takie jak: sałata, szpinak, brukselka, kapusta, brokuły, kalafior, szparagi, jarmuż

• Inne warzywa, takie jak: pomidory, buraki, papryka

• Nasiona roślin strączkowych, takie jak: bób, zielony groszek

• Owoce, głównie cytrusy: pomarańcze, cytryny, grejpfruty, a także inne, takie jak maliny, kiwi, awokado

• Pełne ziarna zbóż oraz ich kiełki

• Orzechy

• Żółtko jaja

• Wątroba

Anemia z niedoboru witaminy B12

• Produkty pochodzenia zwierzęcego: mięso, podroby, ryby, owoce morza, sery żółte, jajka, mleko, jogurt

• Produkty roślinne zawierają śladowe ilości tej witaminy, jednak na rynku występują produkty wzbogacane witaminą B12, takie jak np. płatki zbożowe, mleko sojowe, soki owocowe, produkty zastępujące mięso, itp.

Leczenie anemii a dieta wegetariańska i wegańska

W przypadku wegan oraz wegetarian niedokrwistość z niedoboru kwasu foliowego występuje rzadko, gdyż zawartość w diecie tego składnika jest wysoka. Jeśli jednak anemia ta pojawi się w wyniku działania czynników innych niż żywieniowy (takich jak przyjmowanie leków lub zaburzenia wchłaniania) leczenie dietetyczne jest możliwe, ponieważ dieta wegetarian oraz wegan opiera się na produktach roślinnych, które są dobrym źródłem kwasu foliowego.

Leczenie dietetyczne anemii z niedoboru żelaza u wegetarian oraz wegan jest bardziej skomplikowane, ponieważ najlepszymi źródłami żelaza są produkty pochodzenia zwierzęcego, głównie mięso, które zawiera żelazo hemowe, przyswajające się dużo łatwiej niż żelazo niehemowe znajdujące się w produktach roślinnych. Dieta bogata w żelazo u wegan oraz wegetarian polega na spożywaniu produktów roślinnych, które obfitują w ten składnik w połączeniu z produktami bogatymi w witaminę C, która ułatwia wchłanianie żelaza. Dodatkowo w badaniach wykazano, że spożycie w jednym posiłku różnych rodzajów produktów bogatych w żelazo poprawia jego wchłanianie w przewodzie pokarmowym. Także dieta bogata w ten składnik powinna ograniczać produkty utrudniające jego wchłanianie, takich jak występujące w szpinaku szczawiany, zawarta w kawie kofeina lub taniny występujące w herbacie.

Niedokrwistość z niedoboru witaminy B12 może być spowodowana długotrwałym stosowaniem diety wegańskiej, ponieważ witamina ta występuje głównie w produktach pochodzenia zwierzęcego. W przypadku wegetarian leczenie dietetyczne anemii z niedoboru witaminy B12 uwzględnia zwiększenie spożycia produktów nabiałowych, które są dobrym źródłem tej witaminy. W przypadku wegan leczenie dietetyczne jest znacznie utrudnione, ponieważ do diety można wprowadzić jedynie produkty pochodzenia roślinnego, które są wzbogacane w tą witaminę. Dlatego w przypadku wegan najważniejszym elementem leczenia jest wprowadzenia suplementów z witaminą B12.

Anemia a wysiłek fizyczny

Osoby, u których rozpoznano różne rodzaje niedokrwistości powinny wprowadzać regularną aktywność fizyczną, która będzie dostosowana do stanu zdrowia oraz indywidualnych upodobań. Podczas, gdy u osób z rozpoznaną anemią występują objawy jej towarzyszące, aktywność fizyczna nie powinna powodować wyczerpania, a mieć wpływ na dotlenienie organizmu oraz poprawę nastroju. Odpowiednimi formami aktywności fizycznej są spacery na świeżym powietrzu, ćwiczenia w wodzie pod okiem instruktora lub joga. W miarę poprawy samopoczucia oraz po ustąpieniu objawów można wprowadzać inne, bardziej skomplikowane formy aktywności fizycznej.

Jadłospis dla diety w anemii

Przykładowe jadłospisy jednodniowe w czasie leczenia dietetycznego anemii z niedoboru żelaza, kwasu foliowego oraz witaminy B12

Jadłospis w anemii z niedoboru żelaza

Śniadanie: jajecznica z pomidorami, chudą wędliną, awokado i natką pietruszki, woda z cytryną

II śniadanie: bananowo- czekoladowy budyń z ciecierzycy z pestkami granatu

Obiad: pieczony filet z dorsza w marynacie cytrynowo- ziołowej, kasza gryczana, surówka z kiszonej kapusty

Podwieczorek: koktajl z buraka, marchewki i jabłka

Kolacja: kanapki z pieczywa pełnoziarnistego z pastą z suszonych pomidorów i słonecznika ze szczypiorkiem, kawa na mleku

Dodatkowo: woda mineralna lub źródlana pomiędzy posiłkami
 

Jadłospis w anemii z niedoboru kwasu foliowego

Śniadanie: frittata ze szpinakiem, chudą wędliną, serem feta, pomidorkami koktajlowymi i szczypiorkiem, sok pomarańczowy świeżo wyciskany

II śniadanie: sałatka owocowa z orzechami włoskimi i pestkami dyni

Obiad: filet z kurczaka w marynacie paprykowo- ziołowej, puree z kalafiora, surówka z kapusty pekińskiej z papryką, ogórkiem i cebulą

Podwieczorek: zielony koktajl z selera naciowego, szpinaku, gruszki, jabłka i limonki

Kolacja: mix sałat z awokado, pomidorem, cebulą, orzeszkami pinii i mozarellą z sosem winegret, kawa na mleku

Dodatkowo: woda mineralna lub źródlana pomiędzy posiłkami

Jadłospis w anemii z niedoboru witaminy B12

Śniadanie: jajka faszerowane szprotkami z rzodkiewką i kiełkami słonecznika

II śniadanie: jogurt naturalny z owocami sezonowymi, płatkami owsianymi oraz orzechami

Obiad: potrawka z kurczaka z cukinią, papryką i pomidorami, kasza gryczana, sałata zielona z jogurtem naturalnym

Podwieczorek: koktajl z awokado, banana i kiwi

Kolacja: kanapki z pieczywa pełnoziarnistego z zielonym pesto pietruszkowym, chudą wędliną drobiową i pomidorem, kawa na mleku

Dodatkowo: woda mineralna lub źródlana pomiędzy posiłkami

Bibliografia:

• Jarosz M.: Praktyczny podręcznik dietetyki, wyd. IŻŻ, Warszawa 2010

• Czeczot H.: Kwas foliowy w fizjologii i patologii. Postepy Hig. Med. Dosw., 2008; 62: 405-419

• Cieślik E., Kościej A.: Kwas foliowy- występowanie i znaczenie. Probl Hig Epidemiol 2012, 93(1): 1-7

• Orlicz- Szczęsna G., Żelazowska Posiej J., Kucharska K.: Niedokrwistość z niedoboru żelaza. Curr Probl Psychiatry 2011; 12(4): 590-594

• Kabata- Pendias A., Szteke B.: Żelazo i mangan w środowisku. Roczniki Państwowego Zakładu Higieny, v. 55; 2004

• Peckenpaugh N., J.: Podstawy żywienia i dietoterapia. (red. D. Gajewska) Wyd. Edra Urban & Partner, Wrocław 2015

• Lipiński P., Starzyński R. R., Styś A. i inni: Niedokrwistość na tle niedoboru żelaza w diecie. 2014; T. 63(3): 373- 379

Chcesz żebym Ci pomógł ?

Formularz kontaktowy

Nie przegap nowości i obserwuj mnie na social media

Polityka prywatności i regulamin serwisu

Kontakt

Tel; 661 499 583

email : maciejkowalskitrener@gmail.com

adres ; Chmielna 71, Varso Tower

00-801 Warszawa

siłownie: Zdrofit,

Współpraca online z dietetykiem 

Dietetyk online 

Dieta online

Współpraca online z trenerem

Trener personalny online

Plan treningowy online

Nazywam się Maciej Kowalski i jestem trenerem personalnym oraz dietetykiem z Warszawy. Oferuje skuteczne odchudzanie oraz poprawę kondycji i sprawności fizycznej