Autor : Maciej Kowalski

Przeczytaj również :

Trener personalny > Blog > Diety >

Kontakt ze mną

dane kontaktowe

Maciej Kowalski

tel. 661 499 583

e-mail.maciejkowalskitrener@gmail.com

Uważasz artykuł za pomocny ? Kliknij Lubię to  Dziękuje 

Chcesz żebym Ci pomógł ?

Formularz kontaktowy

Zespół jelita drażliwego to jedna z najczęściej występujących chorób przewodu pokarmowego. Szacuje się, że cierpi na nią 10% populacji, przy czym znacznie częściej chorują kobiety niż mężczyźni. Choroba ta ma charakter przewlekły (trwa co najmniej 3 miesiące) i znacznie obniża jakość życia, pomimo że nie stanowi jego bezpośredniego zagrożenia. Jeśli chcesz dowiedzieć się czym dokładnie jest zespół jelita drażliwego, w jaki sposób go zdiagnozować i leczyć oraz co to takiego dieta FODMAP? Odpowiedź znajdziesz w dalszej części artykułu. Dodatkowo został przygotowany dla Ciebie przykładowy 1-dniowy jadłospis oraz możliwość skorzystania z pomocy dietetyka i indywidualnej diety online w omawianej jednostce chorobowej.

Czym jest zespół jelita drażliwego (IBS) ?

Zespół jelita drażliwego (ang. Irritable Bowel Syndrome, IBS) – zaburzenie czynnościowe jelit, w przebiegu, którego występują bóle brzucha oraz dyskomfort związane z wypróżnianiem. Bardzo często zmienia się rytm wypróżnień i przebiegają one w sposób nieprawidłowy. Wyróżnia się trzy postacie IBS: z przewagą zaparć, z przewagą biegunek i postać mieszana czyli biegunkowo-zaparciowa.

Jakie są przyczyny IBS?

Tak naprawdę by zespół jelita drażliwego się rozwijał potrzeba wielu czynników. Oto niektóre z nich:

• Przebycie infekcji układu pokarmowego

Jedna z teorii głosi, że by mógł rozwijać się zespół jelita drażliwego trzeba przebyć infekcję przewodu pokarmowego. Okazuje się, że u 3-30% ludzi, którzy przebyli zakażenie pokarmowe ujawnił się IBS. Dodatkowo prawdopodobieństwo rozwoju tego zaburzenia wzrasta wraz z intensywnością infekcji to znaczy im cięższy był jej przebieg tym możliwość zapadnięcia na to zaburzenie wzrasta. Co ciekawe, stany lękowe, ciężki stres, depresja, neurotyczność czy hipochondryzm zwiększają ryzyko pojawienia się IBS w wyniku przebytej infekcji. Z reguły zespół jelita drażliwego, który pojawia się po infekcji przybiera postać biegunkową.

• Zaburzenia mikrobioty jelitowej

Flora jelitowa jest prawidłowa wówczas gdy zawiera optymalną ilość mikroorganizmów. Według Światowej Organizacji Zdrowia mianem probiotyków, określa się „mikroorganizmy, które w odpowiedniej ilości wywierają korzystny wpływ na organizm gospodarza”. Okazuje się, iż zaburzeniom mikrobioty przypisuje się istotną rolę w rozwoju wielu chorób w tym zespołu jelita drażliwego. Drobnoustroje dobroczynne stymulują układ odpornościowy. Dzięki nim układ immunologiczny „uczy się” jak reagować na obce antygeny jednocześnie nie powodując przy tym wystąpienia reakcji zapalnych czy alergicznych.

• Przyczyny psychospołeczne

Badacze odkryli również związek pomiędzy zaburzeniami psychicznymi, psychospołecznymi, a zespołem jelita drażliwego. U wielu osób, u których występują: depresja, zaburzenia lękowe czy problemy psychospołeczne występuje właśnie IBS. U części pacjentów psychoterapia przynosi ulgę, zmniejszając dolegliwości co w znaczny sposób poprawia komfort ich życia.

• Czynniki genetyczne

Jeśli w Twojej rodzinie występowało IBS istnieje duże prawdopodobieństwo, że masz skłonność do tego typu zaburzeń. Okazuje się że u 33% chorych na zespół jelita drażliwego wywiad rodzinny w kierunku tego schorzenia był dodatni. Jednakże do tej pory nie wiadomo dokładnie, które geny odpowiadają za wystąpienie tego zaburzenia.

• Przyczyny dietetyczne

Ten temat wciąż podlega dyskusji. Każdy człowiek reaguje zupełnie inaczej na różne produkty spożywcze. Dlatego pamiętaj, że warto indywidualnie takie produkty zidentyfikować, a następnie wykluczyć bądź w znacznym stopniu ograniczyć, tak by nie nasilały objawów. Najlepiej dokonać tego pod okiem doświadczonego dietetyka bądź lekarza. Z reguły objawy IBS nasilają się w wyniku spożywania:

- potrawy smażone

- czekolada i kakao

- produkty wzdymające np. groch, fasola, kapusta

- mocna kawa oraz herbata

- guma do żucia

- tłuste mięsa

- napoje gazowane

- alkohol

- mleko

- przejadanie się

• Inne przyczyny

- zabiegi dotyczące jamy brzusznej

- nagminne stosowanie leków przeczyszczających oraz hormonalnych

- antybiotykoterapia

Ogólne objawy IBS:

• Ból brzucha i dyskomfort w jamie brzusznej ( który trwa przynajmniej 3 dni w miesiącu przez ostatni kwartał)

• Biegunka

• Zaparcia

• Wzdęcia

• Gazy

• Nudności i wymioty

• Zgaga

• „przelewanie się w brzuchu”

• Uczucie zmęczenia

Objawy charakterystyczne dla poszczególnych postaci:

• Z przewagą biegunek – występują wodniste stolce najczęściej po posiłkach, w wyniku sytuacji stresowych oraz w godzinach porannych

• Z przewagą zaparć – twardy stolec oddawany z dużym trudem

• Postać mieszana (biegunkowo-zaparciowa) – naprzemiennie pojawiają się biegunka i zaparcia

Diagnostyka, czyli jakie badania należy wykonać w kierunku IBS?

Należy wykonać następujące badania (które zleci lekarz) by wykluczyć tym samym inne przyczyny wymienionych wyżej dolegliwości, a należą do nich między innymi: morfologia, OB, badanie biochemiczne krwi, badanie ogólne moczu, badanie kału. Dodatkowo w zależności od dolegliwości mogą zostać zlecone USG, test nietolerancji laktozy, endoskopia czy tomografia komputerowa jamy brzusznej.

Jak wygląda leczenie IBS ?

Głównym sposobem jest łagodzenie objawów, które występują poprzez odpowiednią dietę, aktywność fizyczną, unikanie stresu, niektóre środki farmakologiczne np. rifaksymina (kiedy występują wzdęcia), środki antycholinergiczne (przy postaci bólowo-zaparciowej), loperamid (biegunka).

Leczenie niefarmakologiczne

Aktywność fizyczna

Oczywiście powinna być dostosowana do Twoich możliwości. Ruch, spacery, rekreacja mogą w znacznym stopniu poprawić Twoją kondycję oraz funkcjonowanie układu nerwowego. Bardzo często wysiłek fizyczny odwraca uwagę pacjentów od dokuczliwych dolegliwości.

Uwarunkowania psychospołeczne

Bardzo często nasileniu objawów u osób cierpiących na zespół jelita drażliwego towarzyszy stres. Dlatego też, niewątpliwie ważnym jest by w procesie leczenia brał również udział psycholog. Walka ze stresem w tym przypadku jest konieczna, choć bardzo często trudna do osiągnięcia. W związku z powyższym warto do leczenia podstawowego włączyć psychoterapię czy leczenie relaksujące, które pozwolą złagodzić napięcia emocjonalne oraz lęki, a to bezpośrednio może wpłynąć na złagodzenie występujących objawów.

Odpowiednia dieta 

Kilka praktycznych dietetycznych wskazówek:

• Pamiętaj że Twoja dieta musi mieć charakter indywidualny, dopasowany do Twoich potrzeb

• Zapisuj pokarmy, które spożywasz, łatwiej będzie Ci zidentyfikować te potrawy, po których czujesz się źle

• Unikaj produktów wzdymających

• Ogranicz produkty mleczne ( jeśli cierpisz na nietolerancję laktozy)

• Unikaj produktów smażonych i tłustych

• Ogranicz kawę, alkohol oraz napoje gazowane

• Jedz mało, a często

Dieta FODMAP

Dieta FODMAP (ang. Fermentable oligosaccharides, disaccharides, monosaccharides and polyols) – jest to dieta, która polega na zmniejszeniu udziału w diecie produktów, które są bogate w cukry łatwo fermentujące. Naukowcy uważają, że cukry te są trudne do wchłonięcia wobec czego trafiają do jelita grubego, gdzie ulegają fermentacji i są przyczyną uciążliwych dolegliwości takich jak dyskomfort w jamie brzusznej, biegunki, zaparcia czy wzdęcia. W Polsce dieta ta jest wciąż mało znana. W innych krajach np. w Niemczech, Stanach Zjednoczonych i Norwegii dietę tą stosuje się zanim zostaną podjęte inne formy leczenia IBS. Szczególnie ma to znaczenie w postaci biegunkowej IBS, gdzie w wyniku wyeliminowania łatwo fermentujących węglowodanów z diety zmniejsza się w znacznym stopniu częstość występowania biegunek, dyskomfort w jamie brzusznej czy wzdęcia.

Cukry fermentujące :

• Cukier owocowy czyli fruktoza – bardzo często dodawana również jako dodatek do dżemów, płatków śniadaniowych czy napojów słodzonych. Na przestrzeni ostatnich lat obserwuje się coraz większe spożycie tego monosacharydu, który może niewątpliwe przyczynić się do nasilenia dolegliwości u osób z IBS.

• Inną substancją, która jest przeciwwskazana dla osób z zespołem jelita drażliwego jest sorbitol – związek z grupy alkoholi cukrowych występujący w dużej mierze w jabłkach i gruszkach. Jego nadmiar to jest powyżej 5g/dobę (osoby z IBS) nasila dyskomfort w jamie brzusznej.

• Kolejną substancją, którą musisz wykluczyć ze swojej diety są fruktany czyli długie łańcuchy fruktozy, które są zakończone cząsteczką glukozy. Występują one głównie w jęczmieniu, karczochach, sałacie, owsie, szparagach, nasionach słonecznika. Niejednokrotnie są przyczyną wystąpienia wzdęć, bólów brzucha oraz przelewania, nie tylko u osób z IBS ale i także u ludzi zdrowych.

• Uważaj na laktozę – bardzo często osoby z zespołem jelita drażliwego nie tolerują tego dwucukru, który może być bezpośrednią przyczyną dokuczliwych dolegliwości.

Co jeść na diecie FODMAP ? Produkty zalecane i przeciwskazane

Etapy stosowania diety FODMAP

Dieta FODMAP nie jest dietą, którą należy stosować przez cale życie. Jeśli osiągniesz remisję ( po dwóch następujących po sobie etapach) wystarczy, że wyeliminujesz z diety jedynie produkty (na stałe) te które powodują u Ciebie wystąpienie przykrych objawów.

Pierwszy etap tej diety trwa od 6 do 8 tygodni. Okres ten powinien przebiegać pod czujnym okiem lekarza bądź dietetyka. Nie powinieneś odczuwać dotkliwych zmian w swoim jadłospisie gdyż większość z wyżej wymienionych produktów łatwo można zastąpić. Bardzo często po zakończeniu tej fazy większość osób odczuwa ulgę.

Dlatego też pomoc dobrego dietetyka klinicznego jest nieoceniona gdyż pomoże Ci on stopniowo poszerzać swoją dietę – na tym właśnie polega drugi etap leczenia. Dobrze gdybyś prowadził własny dziennik obserwacji. Z kolei nadrzędnym celem dla dietetyka powinno być stworzenie takiej diety, która będzie miała charakter indywidualny i będzie dostosowana do potrzeb pacjenta. Warto również edukować pacjenta co do kwestii dobierania pokarmu oraz uwrażliwić go na czytanie etykiet, ponieważ np. niektóre pokarmy zawierają syrop glukozowo-fruktozowy czy ukryty cukier.

WAŻNE!

Pamiętaj by nie przekraczać wskazanego czasu stosowania diety FODMAP – najdłużej 8 tygodni, ponieważ mimo wszystko dieta FODMAP należy do diet restrykcyjnych. Przekroczenie tego czasu może skutkować pojawieniem się niedoborów składników, które są dla organizmu wartościowe takie jak składniki mineralne, witaminy czy błonnik. Dodatkowo może dojść do osłabienia mikrobioty jelitowej. Oczywiście istnieją niezbite dowody na korzyści jakie płyną ze stosowania tej diety u osób cierpiących na zespół jelita drażliwego, jednakże nie możesz zapominać o tym, że stosowanie tej diety powinno się odbywać pod kontrolą specjalisty. 

Potrzebujesz indywidualnej diety FODMAP ?

Każda zmiana dotychczasowego sposobu odżywiania powinna być przemyślana i skonsultowana z dietetykiem. dieta którą stosujemy powinna być dobrana indywidualnie z uwzględnieniem zarówno naszych problemów zdrowotnych ale i takich czynników jak wiek, płeć, masa ciała i wielu innych szczegółów. Jeżeli nie jesteś pewien jak ułożyć dietę FODMAP dla siebie tak aby była nie tylko skuteczna ale przede wszystkim zdrowa i bezpieczna dla twojego organizmu skonsultuj się z dietetykiem klinicznym online. Za pośrednictwem szczegółowego wywiadu ułoży on dla ciebie indywidualną dietę online.

Dieta FODMAP - jadłospis

I śniadanie:

Kanapki z serem i warzywami

Składniki:

Pieczywo bezglutenowe – 2 kromki

Masło – 1 łyżeczka

Ser mozzarella – 2 plastry

Papryka - plaster

Sałata - 2 plastry

Pomidor – 2 plastry

Sposób przygotowania:

• Pieczywo posmaruj masłem

• Umyj i pokrój warzywa

• Ser mozzarella pokrój i połóż na pieczywie

• Następnie połóż sałatę, paprykę i pomidor

II śniadanie:

Bananowa ryżanka

Składniki:

Banan – 1 szt

Ryż brązowy - 3 łyżki

Orzechy laskowe – mała garść jedna

Cynamon – łyżeczka

Sposób przygotowania:

• Ugotuj ryż

• Zmiksuj orzechy

• Zalej ryż „mlekiem” orzechowym

• Wkrój banana

• Posyp cynamonem

Obiad:

Indyk z warzywami

Składniki:

Polędwiczka z indyka (surowa) – 0,5 porcja

Pomidorki koktajlowe – 5 x sztuka

Papryka czerwona – 0,5 x sztuka

Rudola – 2 x garść

Oliwa z oliwek – 1 x łyżka

Curry - 5 x szczyptka

Sposób przygotowania:

• Ugotuj indyka pokrojonego w kostkę, obtoczonego w curry

• Pokrój warzywa

• Wymieszaj warzywa z mięsem

• Całość polej oliwą

Podwieczorek

Sałatka z truskawkami i szpinakiem

Składniki:

Truskawki – 1 garść

Szpinak – 2 garści

Jogurt bez laktozy – 1 łyżka

Sposób przygotowania:

• Składniki pokrój i wymieszaj

Kolacja:

Cukinia faszerowana komosą ryżową

Składniki:

1 cukinia

30 g komosy ryżowej

1 marchewka

Plaster selera 40 g

Łyżka oleju rzepakowego

Sposób przygotowania:

• Komosę ryżową ugotować wg przepisu na opakowaniu.

• Marchewkę i seler (obrane) pokroić w cienkie talarki.

• Cukinie przekroić na pół i wyżłobić środek.

• Wyżłobione cukinie posolić a środek pokroić w kosteczkę.

• Rozgrzać na patelni Ole. Dodać pokrojone warzywa oraz pokrojony w kostkę miąższ cukinii, smażyć do miękkości i odparowania wody. Farsz wymieszać z komosą i przyprawić do smaku (np. kolendrą, oregano).

• Posolenie cukinii może skutkować tym, że zacznie wyciekać z niej woda,  dlatego też należy ją wylać a następnie faszerować komosą ryżową i warzywami.

• Piec w rozgrzanym piekarniku przez 15 min.

Podsumowanie

Dieta FODMAP niewątpliwie pomaga łagodzić uciążliwy przebieg zespołu jelita drażliwego. Dieta o niskiej zawartości słabo przyswajalnych węglowodanów wydaje się być skuteczna i coraz bardziej rozpowszechniona. W wyniku braku całkowitej skuteczności działania leczenia farmakologicznego wciąż poszukuje się terapii, która pomogłaby zminimalizować objawy IBS. Pamiętaj jednak, że stosowanie tej diety powinno przebiegać pod opieką stacjonarnego lekarza lub dobrego dietetyka online, gdyż niesie ona ze sobą ryzyko wystąpienia niedoborów składników mineralnych oraz witamin, a także może wywierać negatywny wpływ na motorykę jelit oraz mikrobiotę jelitową. Podczas stosowania tej diety eliminuje się z jadłospisu podstawowe składniki żywieniowe takie jak produkty pszenne, mleczne, warzywa oraz owoce. Praktyka ta stosowana przez długi czas może przyczynić się do wystąpienia niedoboru witamin z grupy B, witaminy D, błonnika, żelaza czy wapnia. Dlatego też dietę należy ułożyć w sposób rozważny tak by uwzględnić wszelkie potrzeby oraz stopień zaawansowania choroby.

Bibliografia:

1. Czasopismo Dietetyka współczesna – numer 2

2. Jaorsz M., Praktyczny podręcznik dietetyki, wyd. IŻŻ, Warszawa, 2010

3. Bromatologia 2017

Polityka prywatności i regulamin serwisu

Kontakt

Tel; 661 499 583

email : maciejkowalskitrener@gmail.com

adres ; Jana Pawła Woronicza 31

02-640 Warszawa

siłownie: Zdrofit, Qbik Loft Aparts

Współpraca online z dietetykiem 

Dietetyk online                                                      

Dieta online

Współpraca online z trenerem

Trener personalny online

Plan treningowy online

Nazywam się Maciej Kowalski i jestem trenerem personalnym oraz dietetykiem z Warszawy. Oferuje skuteczne odchudzanie oraz poprawę kondycji i sprawności fizycznej w atrakcyjnej cenie.